نگاهی به اسم او

جامع تفاسیر نور   ناشر: مرکز علوم کامپیوتری نور

تازه‏ها

دائرة المعارف چندرسانه‏اى قرآن کریم‏

نظر به جایگاه والاى قرآن کریم در پژوهشهاى دینى و تأثیر شگرف آن در رشد و بالندگى جوامع اسلامى، مرکز تحقیقات کامپیوترى علوم اسلامى بر آن شد تا دائرة المعارف چند رسانه‏اى قرآن کریم را با عنوان جامع تفاسیر نور در اختیار تمامى محققان و علاقه‏مندان قرار دهد و ضمن پاسداشت متون ارزشمند تفسیرى، فضاى مناسبى را براى انس بیشتر با آیات الهى و بهره‏مندى روزافزون از دریاى بیکران این کتاب آسمانى فراهم نماید.

از این رو، برنامه حاضر را با محتوایى غنى و امکاناتى مفید تهیه و تولید نموده و مسیر پژوهش را براى پژوهشگران علوم اسلامى و دانش‏پژوهان قرآنى هموار ساخته است.

قابلیت‏هاى برنامه را مى‏توان در سه بخش کلى تقسیم‏بندى نمود:

الف - قابلیتهاى متنى‏

* متن کامل 303 عنوان کتاب در 1391 جلد که شامل:

1. متن کامل قرآن کریم‏

2. 184 عنوان تفسیر فارسى و عربى در 1199 جلد

3. 54 ترجمه فارسى شامل 21 ترجمه برگرفته از تفاسیر، که براى نخستین بار به صورت مستقل عرضه مى گردد و 33 ترجمه مستقل در 35 جلد.

4. 50 ترجمه در 25 زبان دیگر مانند: انگلیسى، روسى،آلمانى،اردو، فرانسوى، ترکى، مالایى و . . . که بعضى از زبان‏ها داراى چند ترجمه هستند: 10 ترجمه انگلیسى، 4 ترجمه روسى، 6 ترجمه آلمانى، 3 ترجمه اردو و 3 ترجمه فرانسوى.

5. متن کامل 4 عنوان تفسیر انگلیسى در 30 جلد (المیزان، نمونه نورالقرآن و میراحمد على).

6. 4 فرهنگ‏نامه قرآنى در 28 مجلد و 2 لغت‏نامه عربى به عربى در 23 مجلد و یک لغت‏نامه عربى به فارسى، با قابلیت جستجو در کتابخانه.

7. 3 نوع آوانگارى قرآن.

* امکان جستجوى پیشرفته در متن قرآن کریم و تفاسیر؛

* امکان جستجوى پیشرفته در ترجمه‏ها به 13 زبان: فارسى، انگلیسى، فرانسوى، ایتالیایى، آلمانى، ترکى، آلبانیایى، مالزیایى، اندونزیایى، سواحلى، پرتغالى، اسپانیولى و کردى؛

* ارتباط آیه انتخابى با ترجمه‏ها و جایگاه دقیق آن در تفاسیر؛

* استخراج آیات گزیده از تفاسیر و اتصال آن به جایگاههاى استخراجى؛

* جداسازى آیات تفسیرى و شاهد به تفکیک رنگ در متون تفاسیر؛

* تجزیه و ترکیب کل آیات قرآن؛

اما برخى از مهم‏ترین کتب تفسیرى برنامه عبارت‏اند از:

من وحى القرآن (24 جلد)، التبیان فى تفسیر القرآن (10 جلد)، نور الثقلین (5 جلد)، کشف الاسرار و عدة الابرار (11 جلد)، تفسیر القرآن الکریم (7 جلد)، التفسیر المنیر فى العقیدة و الشریعة و المنهج (32 جزء)، الامثل فى تفسیر الکتاب المنزل (20 جلد)، المیزان فى تفسیر القرآن (20 جلد)، البرهان فى تفسیر القرآن (5 جلد)، مجمع البیان فى تفسیر القرآن (10 جلد)، تفسیر مقاتل بن سلیمان (5 جلد)، من هدى القرآن (18 جلد)، التفسیر الفرقان (30 جزء)، تفسیر روض الجنان (20 جلد)، تفسیر نمونه ( 27 جلد)، تفسیر منهج الصادقین (10 جلد)، انوار التنزیل و اسرار التاویل (5 جلد)، زبدة البیان فى احکام القرآن و تفسیر جلالین.

ب - قابلیتهاى صوتى‏

از جمله قابلیتهاى صوتى برنامه مى توان به موارد ذیل اشاره نمود:

* 17 دوره ترتیل کامل، از جمله استاد سعد الغامدى، منشاوى، عبد الباسط، امام جمعه و پرهیزگار؛

* بیش از 140 قرائت مجلسى از قاریان مشهور مصرى، ایرانى و عربستانى در بیش از 70 ساعت تلاوت؛

* دوره کامل تحقیق استاد خلیل حصرى (42 ساعت)؛

* ترجمه گویاى فارسى (ترجمه فولادوند با صداى آقاى هدایت‏فر) و انگلیسى (ترجمه استاد قرایى با صداى خانم نوروزى) هم‏زمان با قرائت ترتیل؛

* استفاده از فناورى MP3 در لوحهاى ترتیل براى استفاده مشترک در رایانه و دستگاه صوتى؛

ج - قابلیتهاى دیگر

اما در مورد قابلیتهاى پژوهشى و امکانات فنى برنامه مى‏توان به موارد ذیل اشاره نمود:

* روایات تفسیرى، موضوعى و مرتبط با هر آیه؛

* فهرست اعلام شأن نزول موجود در تفاسیر؛

* دسترسى به متن ازطریق فهرست درختى و گزینشى؛

* امکان استفاده از دامنه‏هاى نمایشى، آیه‏اى و جلدى؛

* امکان مقایسه متن تفاسیر و ترجمه‏ها؛

* ارتباط بین مصحف عثمان طه و ترتیل با امکان تکرار آیه و رنگى کردن قطعه در حال قرائت و امکان مشاهده ترجمه‏هاى مختلف و بهره‏بردن از آن در تمام قسمت‏هاى برنامه با امکان کوچک‏نمایى؛

* ارتباط بین مصحف عثمان طه و قرائت مجلسى با امکان رنگى کردن قطعه در حال قرائت و امکان مشاهده ترجمه‏هاى مختلف و بهره‏بردن از آن در تمام قسمت‏هاى برنامه با امکان کوچک‏نمایى؛

* نمایش بیش از 1000 تصویر و بیش از 60 قطعه فیلم مربوط به آیات؛

* قابلیت انتقال مستقیم متون برنامه از تمام زبان‏ها به Ms-Word و ویرایشگرهاى دیگر؛

* امکان نمایش و چاپ آیات با رسم الخط عثمان طه و ساده.و...

اما در مورد قابلیتهاى پژوهشى و امکانات فنى برنامه مى‏توان به موارد ذیل اشاره نمود:
* روایات تفسیرى، موضوعى و مرتبط با هر آیه؛
* فهرست اعلام شأن نزول موجود در تفاسیر؛
* دسترسى به متن ازطریق فهرست درختى و گزینشى؛
* امکان استفاده از دامنه‏هاى نمایشى، آیه‏اى و جلدى؛
* امکان مقایسه متن تفاسیر و ترجمه‏ها؛
* ارتباط بین مصحف عثمان طه و ترتیل با امکان تکرار آیه و رنگى کردن قطعه در حال قرائت و امکان مشاهده ترجمه‏هاى مختلف و بهره‏بردن از آن در تمام قسمت‏هاى برنامه با امکان کوچک‏نمایى؛
* ارتباط بین مصحف عثمان طه و قرائت مجلسى با امکان رنگى کردن قطعه در حال قرائت و امکان مشاهده ترجمه‏هاى مختلف و بهره‏بردن از آن در تمام قسمت‏هاى برنامه با امکان کوچک‏نمایى؛
* نمایش بیش از 1000 تصویر و بیش از 60 قطعه فیلم مربوط به آیات؛
* قابلیت انتقال مستقیم متون برنامه از تمام زبان‏ها به Ms-Word و ویرایشگرهاى دیگر؛
* امکان نمایش و چاپ آیات با رسم الخط عثمان طه و ساده.
جامع تفاسیر نور از نگاهى دیگر
این برنامه پنج بخش اصلى ذیل را شامل مى شود:
* کتابخانه‏
یکى از اصلى‏ترین بخشهاى این برنامه، کتابخانه است که در واقع، گنجینه‏اى نفیس از کتب تفسیر، ترجمه و فرهنگ نامه‏هاى قرآنى به شمار مى‏آید و مشتمل بر امکانات ذیل است:
1. نمایش‏
در این قسمت، متن مربوط به تفاسیر و ترجمه‏هاى گوناگون موجود در برنامه قابل مشاهده است. کاربرمى‏تواند ضمن استفاده از امکانات متنوع پژوهشى در این قسمت، به تحقیق در متن مورد نظر خویش بپردازد و به وسیله دو فهرست درختى و گزینشى به راحتى مطلب دلخواه خود را بیابد. قابلیت مقایسه به پژوهشگر امکان مى‏دهد که متن دو کتاب مختلف را با یکدیگر تطبیق دهد و حوزه تحقیق خود را به گونه‏اى مطلوب توسعه بخشد.
یکى دیگر از ویژگیهاى این قسمت، دامنه نمایشى است که در آن امکان مرتب سازى و محدود کردن کتب برنامه بر اساس: نام کتاب، مؤلف، قرن، زبان، مذهب و نیز نوع ترجمه و تفسیر همچون: اعتقادى، روایى، عرفانى، فقهى و کلامى بودن آنها، براى کاربر فراهم مى‏باشد. در ضمن امکان تغییر اولویت نمایش کتب انتخابى نیز در اختیار کاربر قرار دارد.
امکان مقابله متون عربى تفاسیر و ترجمه‏هاى فارسى آنها از قابلیتهاى دیگر این قسمت از برنامه مى باشد. کتاب‏هایى که این قابلیت را دارند عبارتند از:
1. تفسیر بیان السعاده فى مقامات العباده و ترجمه آن
2. تفسیر نمونه و ترجمه آن با نام الامثل فى تفسیر کتاب الله المنزل
3. المیزان فى تفسیر القرآن و ترجمه آن‏
4. من هدى القرآن و ترجمه آن به نام تفسیر هدایت
5. البیان فى تفسیر القرآن و ترجمه آن با عنوان بیان در علوم و مسائل کلى قرآن
6. اعجاز البیان فى تفسیر ام القرآن و ترجمه آن
2. جستجو
جستجوى ساده و ترکیبى در متن و فهرست، از توانمندیهایى است که محقق را در مسیر کاوش در متون برنامه و سامان‏دهى امر پژوهش یارى مى‏رساند. افزون بر این، از طریق دامنه کتابى، آیه‏اى و جلدى مى‏توان کتب برنامه را به عنوان و یا عناوین خاصى محدود کرد و روند محدودسازى را تا حدّ جلد مورد نظر، سوره و یا آیه‏اى خاص دنبال نمود.
3. آیات در تفاسیر
تمامى آیات موجود در متون تفسیرى، از آیه کامل گرفته تا قسمتى از آن، توسط برنامه استخراج گردیده است. کاربر با گزینش یک آیه مى تواند به تمامى جایگاه‏هاى آیات در متون تفسیرى، چه در ذیل تفسیر همان آیه و یا در بخشهاى دیگر که به صورت شاهد آورده شده است، دسترسى داشته باشد.
گزینش آیه مورد نظر به صورتهاى مختلف که در ذیل به آن اشاره مى شود، براى کاربر امکان پذیر است:
1. از طریق نشانى آیه، همچون: شماره سوره، نام سوره، و شماره آیه و جزء مورد نظر؛
2. گزینش آیه از طریق محدود کردن فهرست به آیاتى که عبارت خاصى را دربردارند؛
3. از طریق جستجوى ترکیبى و پیشرفته در کلمات قرآن.
گفتنى است که محقق براى استفاده بهتر از برنامه مى‏تواند مستقیماً به بخش دانش‏نامه انتقال یابد و روند کار خود را در آنجا ادامه دهد.
4. قرآن‏
بیشتر نیازهاى یک پژوهشگر قرآنى، در این بخش قابل دسترسى مى باشد. این امکان با همزمانى نمایش قرآن، ترجمه ها و تفاسیر با امکان سفارشى کردن فهرست کتب ترجمه و تفسیر، تحقق یافته است. همچنین کاربر مى تواند تجزیه و ترکیب هر آیه را در این قسمت مشاهده نماید. این امکان مفید (قرآن) را در واقع مى‏توان ترکیبى از دو قسمت تفسیر و ترجمه دانش‏نامه دانست.
5. کتب لاتین‏
ارائه 29 ترجمه در 12 زبان رایج دنیا، از ویژگیهاى کارآمد این قسمت از برنامه است که کاربران بسیارى را موفق به استفاده از برنامه مى‏سازد. برخى از این زبانها عبارت‏اند از: انگلیسى، آلمانى، ترکى استانبولى، فرانسوى، مالایى، لهستانى و پرتغالى. شایان ذکر است که در این قسمت، 10 ترجمه و 4 تفسیر انگلیسى عرضه شده که کاربران انگلیسى زبان مى‏توانند به وسیله قابلیت جستجو به امر پژوهش در این متون مبادرت ورزند.
به جز زبان انگلیسى، در 11 زبان فرانسوى(3 ترجمه)، ایتالیایى، آلمانى(6 ترجمه)، ترکى(2 ترجمه)، آلبانیایى، مالزیایى، اندونزیایى، سواحلى، پرتغالى، اسپانیولى و کردى نیز مى توان به انجام جستجوى پیشرفته پرداخت.
کاربر مى تواند به همراه متون ترجمه و یا تفسیرى، متن عربى آیات و یا آوانگارى آنها را نیز مشاهده نماید.
* دانش‏نامه‏
از دیگر بخشهاى مهم برنامه، دانش‏نامه است که بر محور انتخاب یک آیه از طریق نشانى آیات و یا جستجوى در آیات استوار است. اگر کاربر نشانى آیه مورد نظر خود را داشته باشد، از طریق کارتابل نمایش مى تواند به تمامى امکانات دانش‏نامه بر محور آن آیه دسترسى پیدا کند. همچنین کاربر مى تواند با جستجوى ترکیبى و پیشرفته در کلمات قرآن، آیات مورد نظر خود را یافته و در محیطى کاملا مستقل از محیط نمایش، از امکانات پژوهشى دانش‏نامه برخوردار گردد؛ به بیان دیگر، چنانچه کاربر کارتابل نمایش را فعال سازد، سایر قسمتهاى دانش‏نامه؛ یعنى ترجمه، تفسیر، حدیث و نگارخانه، مبتنى بر آیه انتخابى خواهند بود و اگر کارتابل جستجو فعال باشد، دیگر بخشهاى دانش‏نامه مبتنى بر حاصل جستجوى انجام شده مى باشند.
امکانات عرضه شده در دانش‏نامه برمحور آیه، به شرح ذیل است:
1. ترجمه‏
در این برنامه، مجموعا 104 ترجمه به 26 زبان مختلف به همراه امکان محدود کردن آنها به صورتهاى گوناگونى همچون: زبان، نام کتاب و مؤلف در معرض استفاده کاربران قرار دارد. ارائه ترجمه فارسى فولادوند و ترجمه انگلیسى قرایى به صورت گویا، از ویژگیهاى مهم ترجمه به شمار مى‏آید. محقق همچنین مى‏تواند از قابلیت انتخاب قرائت تنها، ترجمه تنها و یا قرائت و ترجمه هم‏زمان بهره‏مند شود و یا در صورت نیاز به بخش کتابخانه منتقل گردد و روند تحقیق خود را در آنجا دنبال نماید.
2. تفسیر
محقق با استفاده از قابلیتهاى قسمت تفسیر مى‏تواند کتاب و یا کتابهاى مورد نظر خود را برگزیند و آن گاه به پژوهش در متون تفسیرى برنامه بپردازد. ویژگى سرآیه به کاربر امکان مى‏دهد که به ابتداى جایگاه دقیق تفسیر آیه دلخواه خویش در متون تفاسیر انتقال یابد و به تحقیقات خود سرعت مطلوب‏ترى ببخشد. از این رو، هر آیه قرآن به محل شروع تفسیر آن درمتون کتب برنامه متصل گردیده و پژوهشگر به راحتى مى‏تواند به تفسیر هر یک از آیات دسترسى داشته باشد. در صورت نیاز، کاربر مى تواند به بخش کتابخانه منتقل گردد و روند تحقیق خود را در آنجا دنبال نماید.
3. حدیث‏
پیوند میان قرآن کریم و احادیث اهل بیت (ع) موجب شده تا در این برنامه، تطبیق متقابل آیات و روایات به گونه‏اى کارآمد فراهم آید. از این رو، با توجه به تفاسیر روایى موجود در برنامه، از جمله: البرهان، کنز الدقائق و نورالثقلین، این ارتباط از جنبه‏هاى مختلف نشان داده شده است؛ چنان که با انتخاب هر آیه یا سوره مى‏توان در باره: فضایل، تفسیر واژه ها، آداب قرائت، اسباب نزول آیات و سوره‏ها، در مورد روایاتى که به تفسیر آیه و یا فرازى از آن پرداخته‏اند، و یا در باره احادیثى که به طور موضوعى به آیات نظر دارند و همچنین در باره روایاتى که به گونه‏اى با آیه انتخابى ارتباط دارند، به اطلاعات مفیدى دست یافت. بدیهى است که وجود این امکانات در برنامه، به سامان‏دهى پژوهشهاى قرآنى کمک شایانى مى‏کند.
4. تجزیه و ترکیب‏
کاربر مى‏تواند هم‏زمان با قرائت آیه تجزیه و ترکیب کل آیه را مشاهده کند.
5. نگارخانه‏....