مصاحبه سلامت نیوز با دکتر پیمان ادیبی متخصص بیماری های گوارشی و کبدی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان
1- علت بروز بیماری های عملکردی دستگاه گوارش چیست؟و چه علائمی دارد؟
- عادات غذایی و نحوه تغذیه افراد تاثیر شگرفی در بروز بیماری های عملکردی دستگاه گوارش دارد به گونه ای که مصرف غذاهای پرچربی و ادویه جات باعث تشدید این بیماری ها می شود تا جایی که نوعی حساسیت به انواع خاصی از غذا در بیماران مشاهده می شود که به این بیماران تیپ حساسیت آلرژیک می گویند.
تند وکند شدن حرکات دستگاه گوارش ، اختلال در معده ،مری و اثنی عشر (حس احشاء) و اختلال در تطابق اعضای گوارش با موادی که وارد آنها می شود از علائم بیماری های عملکردی گوارشی است که به صورت درد سر دل یا کل شکم ، دل پیچه ، اسهال یا سر و صدای شکم در افراد بروز می کند . علائم این نوع بیماری های آزار دهنده است و این در حالی است که بیماریهای عملکردی دستگاه گوارش هیچگاه به سرطان و بیماریهای بدخیم تبدیل نمی شود .
2- چه عواملی باعث تشدید بیماری های عملکردی دستگاه گوارش می شود؟
- نقش و تاثیر عوامل روحی و اختلالات روانپزشکی در بیماری های عملکردی روده غیر قابل انکار است و این در حالی است که پزشکان دستگاه گوارش افراد را آینه تمام نمایی از وضعیت روحی آنها دانسته اند ،مثلا یک اتفاق استرس زا در زندگی افراد باعث اختلال در دستگاه گوارش افراد می شود بنابراین هرگاه علائم بیماری در افراد مبتلا به بیماری های عملکردی دستگاه گوارش طول بکشد یا بدن آنها به داروها خوب جواب ندهد، مراجعه به مشاوره و روانپزشک الزامی است.
3- در حال حاضر از چه روشی برای درمان این بیماران استفاده می شود ؟
- با توجه به اینکه بیماری های عملکردی دستگاه گوارش یک بیماری مزمن است لذا داروهای ضد افسردگی را بخاطر وجود اثرات ضد درد قوی برای این بیماران تجویز می شود که با مصرف سه الی شش ماه بصورت مداوم باعث کم شدن کاهش علائم بیماری های عملکردی دستگاه گوارش در بیماران می شود و این در صورتیکه نباید به بیماران گفته شود که داروهای ضد افسردگی مصرف کنند زیرا تاثیر نامطلوبی روحیه بیماران می گذارد .
از آنجائیکه بسیاری از پزشکان بیماران خویش را نسبت به بیماری خود توجیه نمی کنند لذا بیماران با تظاهرات مختلفی به پزشک مراجعه می کنند که جز بار مالی چیز دیگری ندارد.
4- آیا درمان قطعی برای این بیماران وجود دارد؟
- با توجه به اینکه بیماری های عملکردی دستگاه گوارش بار عمده ای را از نظر مالی و درمانی به نظام سلامتی کشور وارد می سازد لذا در حال حاضر انتظار ریشه کنی و بهبودی مادام العمر این بیماری از سوی پزشکان رد شده است.
علائم بیماری های عملکردی دستگاه گوارش عمدتا مبهم است و تعیین محل ضایعه در دستگاه گوارش و معاینه بالینی آن براحتی برای پزشکان امکان پذیر نیست و از سوی دیگر انجام تمام آزمایشات و تصویر برداری ها و روش های آندوسکوپی برای تمام بیماران بسیار زیاد ، هزینه بر ، وقت گیر و غیر ممکن است لذا همکاری بین پزشک و بیمار مراقبت هوشمندانه ، دقیق و پیگیری نقش عمده ای در درمان بیماریهای عملکردی روده دارد.
هم اکنون افزایش تحرک روزانه ، مصرف مایعات به اندازه کافی ، کم کردن مصرف تنقلات از جمله چای و اصلاح مهارت های زندگی که رابطه مستقیمی با اختلالات روحی در افراد دارد می تواند تا حدود زیادی از بروز و شیوع بیماری کاست.
5- لطفا در خصوص بیماری سوء هاضمه بدون زخم که یکی از شایع ترین بیماری های عملکردی دستگاه گوارش است توضیح بفرمائید ؟
- بیماران مبتلا به بیماری سوء هاضمه بدون زخم بعد از مصرف غذا در ناحیه سردل یعنی در ناحیه پائین تر از جناغ سینه یا بالاتر از ناف تورم می کند یا احساس درد شدید یا حاد در چند ساعت می کند که عمدتا با بررسی های آندوسکوپی ، رادیولوژیک و سونوگرافیک نمی توان زخم یا بیماری صفرا را زخم کرد .
6- بیماری روده تحریک پذیر بعنوان دومین بیماری شایع بیماریهای عملکردی دستگاه گوارش با چه علامتی در بیماران مبتلا بروز می کند ؟
- بیماران مبتلا به روده تحریک پذیر بعد از صرف غذا در سرتاسر شکم احساس نفخ شکم و سرو صدای شکم می کند که دل پیچه ، دردهای پراکنده در اطراف شکم و اختلال در اجابت مزاج بصورت اسهال یا یبوست و یا بصورت متناوب بین دو حالت ذکر شده است . عدم تحمل بیماران مبتلا به روده تحریک پذیر نسبت به شیر یا فراوردهای لبنی از علت های شایع این بیماری در کشور است و این در حالی است که حدود یک سوم از جامعه با مصرف لبنیات به خصوص شیر دچار علائم مشابه روده تحریک پذیر می شود.
7- روش های درمان بیماری روده تحریک پدذیر چیست؟
- بیماران مبتلا به این بیماری با ترک کوتاه مدت از لبنیات بالاخص مصرف شیر ، جوشاندن شیر ، اضافه کردن مواد شیرین مانند خرما ، عسل ، کاکائو ، موز و شکر به شیر که مقدار لاکتوز را در شیر کاهش می دهد و مصرف ماست کم چربی که حداقل دو روز از تهیه آن گذشته باشد باعث درمان این بیماری می شود.
